Eklem kireçlenmesi (osteoartrit; OA) dünyada milyonlarca hastanın yaşam kalitesini olumsuz etkileyen kronik bir sağlık sorunu. Mevcut tedaviler sadece şikâyetlerin hafifletilmesine yönelik olarak önerilen ilaç ve yardımcı uygulamalarına dayanıyor. Ancak bu ilaç uygulamaların sınırlı etkilerinin yanı sıra ciddi yan etkileri bulunuyor. Yardımcı uygulamalar arasında fizikoterapi, egzersiz ve kilo kontrolü gibi uygulamalar ise şikâyetlerin hafifletilmesinde kısmen yararlı olabiliyor. Bu bakımdan daha güvenilir seçenekler arasında doğal ürünler tercih ediliyor.
Doğal ürün seçenekleri arasında glukozamin, kondroitin sülfat, hiyalüronik asit kombinasyonları oldukça popüler. En az 2-3 aylık uygulamalarda hastalığın derecesine göre belirgin bir rahatlama sağlayabiliyor. Diz OA şikâyeti olan 10 hastada iki ay süre ile horoz/tavuk ibiğinden elde edilen hiyalüronik asit ürününün uygulanması ile boş ilaç verilen 10 hastaya oranla şikâyetlerde (WOMAC skorları, yaşam kalitesi SF-36) belirgin bir gelişme sağlandığı gözlemlenmiş.
Doğal ürün seçenekleri arasında son yıllarda en çok dikkati çeken ise “yumurta kabuğu zarı proteinleri”. Araştırmalar glikozamin, kondroitin, hiyalüronik asit, elastin gibi OA tedavisinde sıklıkla önerilen doğal bileşenlerin yumurta kabuğu zarında karışım halinde bulunduğunu ortaya koyuyor. Bu kombinasyonun iltihaplanmaya yol açan interlökin-1 beta ve tümör nekroze edici faktör-alfa gibi sitokinleri baskıladığı ve bu suretle şikâyetlerin hafifletilmesinde yararlı olabildiği yapılan çalışmalar ile gösterilmiş. Yapılan klinik uygulamalarda iki ay süre ile günde yarım gram uygulanması ile 10 gün içerisinde egzersiz sonrası eklem ağrısı, eklem katılığını giderdiği ve etkinin uygulama süresince sürdüğü bildiriliyor. Bu konu hakkında bana yöneltilen sorular arasında bir eczacının “Kaç yumurtanın zarını yemem gerekir?” şeklindeki traji-komik sorusunu hatırlıyorum. Yeni geliştirilen bir patentli yumurta kabuğu zarı ürünü ise Suda Çözünen Yumurta Kabuğu Zarı hidrolizatı (SÇYZ). SÇYZ içerisinde sağlıklı bir eklem sıvısı içerisinde bulunması gereken kollajen, elastin ve glukozaminoglikanlar (GAG)[hiyalüronan, kondroitin, dermatan, heparin/heparan, ve keratan] yer alıyor. Yürütülen araştırmalarda günde 450 miligram SÇYZ uygulanması ile etkisiz ilaç grubuna göre hastaların yaşam kalitesinin artırıldığı fiziksel fonksiyonlarında gelişme sağlanabildiği gösterilmiş.
Yürütülen yeni bir araştırmada bu özel yumurta kabuğu zarı özütü (SÇYZ) preparatının diz ekleminin işlevi hareketliliği ve hastaların genel sağlık beklentilerine olan katkısı hakkında daha ayrıntılı bilgiler edinilmiş. Diz OA tanısı konulan 88 hasta iki gruba ayrılarak üç ay boyunca bir gruba SÇYZ ve diğer gruba benzer görünüşte etkisiz kapsül verilmiş. Sonuçlar uluslararası izleme testlerine göre [WOMAC, 6- dakika yürüme testi, diz hareket açısı ve ilaç güvenilirliği] değerlendirilmiş. Hastaların şikâyetlerinde beşinci günden başlayarak gelişmeler sağlandığı ve üç ay sonunda yürüme mesafesinde belirgin gelişmeler sağlanabildiği bildiriliyor.
OA tedavisinde sık karşılaştığım bir yanlışlık, sadece glukozamin, kondroitin ya da yumurta kabuğu zarı ürünleri verilerek yapılan uygulamalar. Ancak artrit oluşumunda önemli etkenlerden biri olan iltihap yolağının sadece bu ürünler ile etkin bir şekilde kontrol edilebilmesi mümkün değil. Bu bakımdan doğal iltihap giderici (antienflamatuvar) ürünlerin de birlikte kullanılması önerilmelidir. Artrit oluşumunda rol oynayan başlıca etken olan lipoksijenaz yolağının baskılanması için son yıllarda en çok dikkati çeken bitki olan Boswellia serrata (Akgünlük) özütü preparatlarının da birlikte uygulanması daha belirgin bir tedavi cevabı sağlanması bakımından önemlidir.
